Donderdag 18 oktober. Al dat gepraat…soms is dat helemaal niet nodig. Hadden we vorige week nog een lang gesprek met een grote groep over wie zich waaraan ergerde en waarom, vandaag is dat verleden tijd. Geen gepraat, maar actie: een pakspel in de speeltuin. Het begon per ongeluk, na de lunch. Iemand rende weg, omdat hij dacht dat anderen hem achterna zaten: ‘ha, pakkertje’, dacht de rest. Ze probeerden hem te pakken, anderen gingen meedoen. Er ontstonden als vanzelf twee groepen: degenen die pakten en degenen die gepakt wilden worden. Op de bank in de speeltuin werden de gepakten bewaakt. Ontsnapte er een, dan ging iemand hem weer proberen te vangen. Rennen, elkaar achterna zitten, elkaar vastpakken en vasthouden, elkaar bewaken, maar ook weer weg kunnen lopen als daar de gelegenheid voor is. Fysiek contact in een spel dat veilig is voor iedereen die meedoet. Dat was waar deze jongens -na al dat gepraat- behoefte aan hadden. Wij, volwassenen en begeleiders, hoefden daar helemaal niets voor te doen. Soms gebeurt wat nodig is vanzelf en precies op het goede moment.

Woensdag 17 oktober. “Normaal kom je boeken lenen in de bieb, maar daar komen jullie vandaag niet voor, hè”, zegt Linda van de bibliotheek in de Fahrenheitstraat, waar wij vandaag met negen kinderen op bezoek zijn. We krijgen, een beetje verlaat, nog een kinderboekenweek-activiteit. Zittend op een bank in een hoekje van de bibliotheek vraagt ze ons naar de griffels. Een gouden griffel is het best, dat weet iedereen wel, maar hoe kom je daaraan? Eerst krijgen een aantal boeken een zilveren griffel. Uit deze genomineerde boeken wordt dan één boek als beste gekozen door een jury: de gouden griffel. “Zijn er nog meer prijzen?”, vraagt Linda. “Ja”, weet Emma, “voor de tekeningen.” Dat klopt, de gouden penseel. Hoewel de tekeningen in het boek dat de gouden griffel kreeg (Winterdieren van Bibi Dumon Tak) prachtig zijn, kreeg dit boek niet ook de gouden penseel. “Dat is een heel andere jury”, zegt Linda. Sieb Posthuma won de gouden penseel voor zijn -inderdaad erg mooie- tekeningen bij versjes van Annie M.G. Schmidt. Linda leest nog een stukje voor, over de neusgaten van het rendier en het hert op de bank bij tante To:

’t Is toch wat, zei ome Bert
Daar op de sofa zit een hert
Maar niemand die er raad op wist, oho
Daar zat ’t beest, ’t wou beslist
Die kamer niet verlaten

Dan krijgt iedereen een boekje met vragen over ‘hallo wereld’, het thema van de kinderboekenweek en luisteren we naar verschillende instrumenten van over de hele wereld. Dat was het dan, dag bieb, tot de volgende keer.

Donderdag 11 oktober. Deze week zijn er portfoliogesprekken met alle leerlingen om te horen hoe het met ze gaat, wat ze leuk vinden en wat minder leuk op De Vrije Ruimte, welke vakken ze nu volgen en wat ze in de volgende periode graag willen gaan doen. Meestal leveren deze gesprekken leuke inkijkjes op in wat kinderen bezig houdt. Zo wil Erin nog steeds het allerliefst zijn eigen boot bouwen en wil Yanna nu wel eens weten hoe ze sommige woorden moet schrijven, zo vinden de meesten het fijn om een schoolkring per leeftijdsgroep te hebben en geniet iedereen van het buiten spelen.

Buiten spelen blijft belangrijk, ook als je 12, 13, 14,15, 16 bent. Dat er af en toe dingen gebeuren waar niet iedereen blij mee is, is eigenlijk niet meer dan logisch. Begeleiders zijn er niet altijd bij, worden ook niet altijd erbij gehaald “we lossen het zelf wel op”, maar soms loopt het uit de hand. Komt een leerling naar binnen: “Nu wil ik een gesprek, ze stoppen niet.” Anderen druppelen binnen, willen meepraten, zij hebben er ook last van. Hun spel (tienen, met voetbal) werd verstoord. Degenen om wie het gaat, voelen zich aangevallen. “Zij zeggen eerst tegen elkaar dat iedereen ons moet negeren.” Ieder spreekt uit waar hij last van heeft. Het belangrijkste blijkt te zijn dat sommigen doorgaan als de ander STOP heeft gezegd. En ‘STOP=STOP’, de basisregel van de school, anders verwoord: ‘jouw vrijheid houdt op waar de grens van een ander begint.’ Maar grenzen blijken niet altijd even duidelijk te worden aangegeven of te worden begrepen. Lachend naar iemand kijken hoeft niet per se te betekenen dat je uitgelachen wordt. “Dat is het allermoeilijkste”, zeg ik, “elkaars bedoelingen altijd goed begrijpen.” We gaan uit elkaar, nadat iedereen gezegd heeft wat hij zelf gaat doen om te proberen elkaar beter te begrijpen. “Luisteren naar ‘stop’ en  duidelijk ‘stop’ zeggen.” Dat gaan we  proberen.