Woensdag 25 oktober. Soms wil je dat leerlingen hun mond houden, bijvoorbeeld tijdens de maandagkring, als iemand iets wil vertellen. Maar het gebeurt ook dat jij, als begeleider, beter even stil kunt zijn. Dat je je neiging onderdrukt om in te grijpen. De leerling kan het zelf! Misschien duurt het even en moet je geduld betrachten. Geduldig zijn, je mond houden, het loont. De leerling is aan het nadenken, heeft tijd nodig om te formuleren, het juiste woord te vinden. Je zou de woorden uit zijn mond willen trekken, maar zo werkt het niet. Dan heb jij het gedaan. En wat je wil is juist dat de leerling het doet. Dat hij de ervaring heeft dat hij het kan, zelfstandig, met jou erbij voor de support.

Het was in de kinderboekenweek, op maandag 9 oktober. Weken daarvoor al hadden we  bedacht wat we wilden doen. ‘Een griezelruimte maken!’ Maar waar dan? Het moest een donker kunnen worden. Alle ruimtes beneden waren daarvoor niet geschikt. Het theater, dat was de goede plek. Ik hing lappen voor de ramen, zodat het minder licht werd. In de kast vonden we klim-gym-spullen. De kinderen zetten ze zo neer dat er een mooi parcours ontstond, met spinnenwebben langs je lijf. Via de glijbaan naar de nooduitgang, waar onderweg nog een griezelige verrassing wachtte: Keiro sprong verkleed als vampier opeens tevoorschijn. Nu mocht iedereen komen! Oeps, zoveel kinderen tegelijk in de ruimte veroorzaakte opstopping op het klimrek. Dit was niet handig. Ze bedachten zelf om dan de kinderen per twee tegelijk toe te laten. Nu werd het echt spannend. Wachtend in het donkere halletje voor het theater hoorden ze binnen kreten. Wat zou er aan de hand zijn?

Na ieder tweetal moesten de posities weer worden ingenomen om de bezoekers te laten schrikken. Rowan lag op de grond en greep je bij je voeten als je van de glijbaan kwam. Ze vonden het echt eng, maar leuk eng en als je toch nog een beetje bang was, kon je met een volwassene erheen (die het zelf ook best spannend vond).

21 september. Een symposium organiseren en samen een boek schrijven, dingen die je ook kunt doen op De Vrije Ruimte. Wij deden het en werden er heel blij van. De dag zelf begon met muziek: bij binnenkomst een strijktrio en toen iedereen eenmaal in de zaal zat dit lied door dagvoorzitter Joki Beerendonk, begeleid door viool en keyboard:

Als rennen geen zin meer heeft
Dan zal ik naast je staan
Ben je nooit alleen
Als het voor vluchten te laat is
En de goden vallen aan
Als het uur van de strijd is gekomen
En als je alles af wordt genomen
Dan kom ik en vecht met je mee
Stil zal ik zijn
Stil en onzichtbaar
Als de zon in de wolken
Die ieder moment weer verschijnt
Stil zal ik zijn
Maar als je me nodig hebt
Als je me nodig hebt
Zal ik er altijd zijn
Als je wereld omver valt
Dan rapen we haar op
En dan help ik je net zo lang bouwen
Tot je klaar bent en vol van vertrouwen
Tot dan ga ik echt nergens heen
Stil zal ik zijn
Stil en onzichtbaar
Als de wind die gaat liggen
Totdat je je vleugels weer spreidt
Stil zal ik zijn
Maar als je me nodig hebt
Als je me nodig hebt
Zal ik er altijd voor
Je zijn
Als je roeit en je zoekt en je kijkt
Als er nergens een uitweg verschijnt
Als de golven zo hoog zijn
Dat het land in de verte
In het kolkende water verdwijnt
En het licht van de zon en de maan
Dreigt voor eeuwig ten onder te gaan
Voel je geen grond meer onder je voeten
Pak dan mijn hand
En ik zorg dat je stevig zult staan
Als rennen geen zin meer heeft
Zal ik naast je
Staan

Een heel mooi begin van wat een prachtige dag zou worden. Oud-wethouder van onderwijs van Den Haag, Ingrid van Engelshoven nam het boek ‘De kracht van vrede’ in ontvangst, terwijl ze deze woorden hoorde:

De kracht van vrede, de reden waarom we dit symposium organiseren. Vrede, de eerste waarde van Living Values -waar Marlies Ludding straks meer over zal vertellen-, en met die waarden werken op school. Vrede als basis van omgaan met elkaar. (Een anti-pest-programma heb je dan niet meer nodig). Een groot boek is het geworden. Een krachtig boek. Een prachtig boek met mooie foto’s , tekeningen en teksten. Een inspiratieboek, met bijdragen van veel verschillende mensen: leerlingen, ouders en begeleiders van De Vrije Ruimte en mensen die vanuit hun professie schreven over vrede. We stelden vijf vragen en kregen hierop verrassende en inspirerende antwoorden. We zochten uitspraken van wijzen en kregen gedichten van kinderen. Een daarvan wil ik voorlezen, van Isabelle:

Vrede zie ik in de lucht/ In de langsdrijvende wolken/ Vrede hoor ik in een zucht/ Een opgeluchte ademstoot/ Vrede voel ik in de wind/ Als die langs mijn haren vliegt/ Vrede proef ik in pepermint/ Vooral in mint, niet echt in peper/ Vrede ruik ik in een roos/ De zoete, zachte rozengeur

Ook kun je lezen in dit boek wat jouw bijdrage is aan vrede, wat je doet als je ruzie hebt en bij welke muziek je vrede ervaart. Er is ruimte vrijgelaten om na te denken en op te schrijven  wat vrede voor jou, lezer, betekent. Gedachtenwolkjes, waarin eigen antwoord op kunt schrijven. Samenleven in vrede, begint bij het begin, als je nog heel klein bent, thuis, als je net naar school gaat, als je opgroeit. Daarom vinden wij het belangrijk dat onderwijs aandacht heeft voor vrede: het op een goede, prettige en veilige manier omgaan met elkaar, zodat ieder zich in vrijheid kan ontwikkelen. Want, vrede en vrijheid hebben dezelfde oorsprong: ‘een rechtstoestand van zekerheid’, pas als die ‘toestand’ er is, kunnen mensen, ook heel jonge mensen, zich ontwikkelen.

Marlies Ludding vertelde over Living Values, Wim van Nispen over Unesco-projecten op scholen, Claudia Hopman over hoe je vrede in je zelf kunt vinden als het leven zwaar is en je toch door moet gaan. Pauze met heerlijke broodjes, buiten in de zon. Daarna twee rondes met 2 x 4 verschillende workshops, waarin je kon dansen bij ‘de kracht van conflict’, een Loesje kon schrijven, kon proeven aan een socratisch gesprek en aan ’theatre of the oppressed’: een theatervorm waarin je een beginnend conflict ombuigt door een ander de rol te laten spelen. Fascinerend! Je kon luisteren naar conflictbemiddeling ver weg en dichtbij, mediteren, vredesklanken maken, tekenen voor de vrede. Iedereen kwam enthousiast uit de workshops, die volgens sommigen nog wel wat langer hadden mogen duren. Tijd voor het slot van Joki Beerendonk, waarin ze de dag samenvatte in een prachtig lied. Een borrel nog, waarbij de leerlingen serveerden en je weer muziek kon horen. Dat was ook de kracht van deze dag: dat we het samen deden: begeleiders, leerlingen, ouders, workshopgevers, inleiders, deelnemers: ieder had zijn eigen rol en zorgde er zo voor dat de dag een succes werd. Bedankt!